Koningin Wilhelmina en prinses Juliana brengen een bezoek aan "Oranjehaven", de Engelandvaarders club in Londen.Oorlogsbronnen.nl | Nationaal Archief | Anefo
Project ontsluiting archieven Engelandvaarders en Arbeidsinzet van Nationaal Archief
24 juni 2021 · Project
De projecten 'Engelandvaarders' en 'De Arbeidsinzet. De gedwongen arbeid van Nederlanders in Duitsland 1940 - 1945' van het Nationaal Archief (NA) zijn nu van start gegaan met steun van het Mondriaan Fonds. Binnen de projecten, geïnitieerd en uitgevoerd in nauwe samenwerking met Netwerk Oorlogsbronnen, worden archieven over deze thema's gedigitaliseerd en toegankelijk gemaakt voor onderzoek,
Arbeidsinzet
Doordat tijdens de Tweede Wereldoorlog ongeveer dertienmiljoen Duitsers opgeroepen waren voor militaire dienst (de Duitse Wehrmacht), ontstond een groot tekort aan arbeidskrachten in de Duitse industrie. Die tekorten moesten opgevuld worden door buitenlandse dwangarbeid. Naar schatting zijn zo’n negenmiljoen arbeiders in het Derde Rijk tewerkgesteld. Ook Nederlanders werden hiervoor ingezet. Soms vrijwillig, meestal onder dwang.
Binnen dit project wordt het grootste deel van 47 strekkende meter archief uit de collectie van het Nationaal Archief - met daarin de gegevens van zo’n 250.000 dwangarbeiders - integraal gedigitaliseerd. Ook wordt binnen het project een deel van de collectie via crowdsourcing nader toegankelijk gemaakt. De opbrengst hiervan wordt vrij beschikbaar gesteld via de website van het Nationaal Archief en de website Oorlogslevens.nl van Netwerk Oorlogsbronnen. Natuurlijk met inachtneming van de AVG en de beperkingen op de openbaarheid. Na de zomer 2021 wordt gestart met de werving van vrijwilligers, ook onder de vrijwilligersachterban van Netwerk Oorlogsbronnen. Het project loopt tot en met 2023.
Help onze oorlogsarchieven toegankelijk te maken - Archief Arbeidsinzet voor iedereen toegankelijk • Nationaal Archief
Engelandvaarders
Tijdens de Tweede Wereldoorlog proberen ongeveer tweeduizend Nederlanders Engeland te bereiken om van daaruit de strijd tegen de bezetter aan te gaan. Deze Engelandvaarders worden verhoord bij aankomst en daarbij beoordeeld op hun betrouwbaarheid. Hun motivatie om naar Engeland te gaan wordt vastgelegd, evenals de route die ze hebben gevolgd en hun contacten. Veel van de verhoorrapporten zijn bewaard gebleven en nu onderdeel van de collectie van het Nationaal Archief.
Onder meer behulp van informatie uit de infrastructuur van Netwerk Oorlogsbronnen worden de verhoren van Engelandvaarders opgespoord binnen de NA-collectie, om ze daarna te digitaliseren en doorzoekbaar te maken. Daarbij ligt de focus op de persoonsgegevens van de Engelandvaarders, hun contacten en de routes die zij namen. De informatie wordt vervolgens verbonden aan andere bronnen over deze personen via Oorlogslevens.nl. Naast de websites van Netwerk Oorlogsbronnen worden de verhoren beschikbaar gesteld via websites van het Nationaal Archief en het Museum Engelandvaarders.
Toegankelijke WO2-archieven
Om nabestaanden, onderzoekers en andere geïnteresseerden betere toegang tot deze archieven te kunnen geven, voert het Nationaal Archief het programma Verbeteren toegang en dienstverlening oorlogsarchieven uit. De projecten 'Engelandvaarders' en 'Arbeidsinzet' maken deel uit van dit programma.
Interesse om als vrijwilliger vanuit huis mee te helpen met het doorzoekbaar maken van de archieven? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van Netwerk Oorlogsbronnen (via de footer op deze website). Hier wordt de wervingsoproep voor dit crowsourcingproject (en anderen) in opgenomen.
