Familie Kol

Enkele opmerkingen bij de bijgewerkte inventaris Op 6 juli 1979 werden twee kisten met hoofdzakelijk familiepapieren, die zich nog op het kantoor van de bank bevonden, aan de Gemeentelijke Archiefdienst overgedragen. Zij werden op 4 januari 1980 gevolgd door een aantal grotendeels financiële bescheiden. In het totaal zijn daardoor aan het zich reeds bij de Gemeentelijke Archiefdienst bevindende archiefgedeelte ongeveer 10 strekkende meter toegevoegd. Hierdoor werd een bewerking van de oorspronkelijke, in 1975 door de heer Van der Beek gemaakte inventaris noodzakelijk. Er moesten nieuwe nummers en hier en daar zelfs nieuwe rubrieken worden ingevoegd. Zo werd bijvoorbeeld het archief van de Crediet- en Deposito Kas van 10 nummers uitgebreid tot 80 nummers. Bij de bewerking is de structuur van de oorspronkelijke inventaris zoveel mogelijk intact gelaten. Voorjaar 1980 J.C. Andries De archieven en verantwoording van de inventarisatie De onderhavige archieven zijn in de loop van de jaren 1973 en 1974 overgebracht naar het Gemeentelijk Archief te Utrecht, op grond van een overeenkomst van inbewaringgeving, gesloten in 1973. De bescheiden waren afkomstig uit het kantoorpand van Vlaer & Kol en uit het depot van het Nederlandsch Economisch-Historisch Archief te Den Haag, aan welke instelling in 1916 een gedeelte van de archieven in bewaring was gegeven Economisch-Historisch Jaarboek. 's-Gravenhage, 1916. Tweede deel, pag. XXXV-XLI. . Ten aanzien van de openbaarheid zijn in de genoemde overeenkomst beperkende bepalingen vastgesteld voor de stukken, die op het moment van de inbewaringgeving jonger waren dan 50 jaar. Afgezien van enige 16e en 17e eeuwse stukken beslaan de archieven de periode van 1719 tot 1932. De papieren zijn afkomstig van leden van de familie Kol en van verwante families, van de firma's Vlaer & Kol en Kol & Co en van de N.V. Crediet- en Deposito Kas. Het archief van de firma Vlaer & Kol bestaat grotendeels uit rekening-courantboeken en brieven. Voorts zijn er stukken betreffende de organisatie en diverse bankzaken. Van Kol & Co en van de Crediet- en Deposito Kas zijn de archieven zeer gering van omvang. Genoemde bedrijven waren vanaf hun respectievelijke data van oprichting tot 1932 (het jaar van overlijden van Everard Henri Kol III) in handen van leden van de familie Kol. Om deze reden én omdat alle bescheiden samen werden aangetroffen, zijn de persoonlijke en de bedrijfsarchieven in één inventaris beschreven. Wel is er tussen de twee verschillende soorten archieven een scheiding aangebracht. De onderzoeker van deze archieven dient er echter rekening mee te houden, dat die scheiding niet strikt door te voeren was. Met name niet ten aanzien van brieven en financiële stukken. Sommige van beide categorieën stukken bevatten zowel familie- als bedrijfsgegevens. De archieven zijn als volgt ingedeeld: Hoofdstuk I bevat aantekeningen van diverse personen betreffende de geschiedenis van de in de inventaris genoemde families. Hoofdstuk II bevat de zgn. persoonlijke en hoofdstuk III) inzgn. zakelijke stukken. De relaties tussen de verschillende families zijn in de inventaris in het kort aangegeven. Bij de ordening van enige persoonlijke archieven is terwille van de overzichtelijkheid een bepaalde volgorde aangehouden: brieven, familiepapieren (in enge zin: testamenten, huwelijkse voorwaarden, boedelscheidingen, stukken betreffende voogdij), stukken betreffende functies, financiële stukken en diversen. Ten aanzien van de papieren van C.C.J.H. van Bommel, die onder curatele was gesteld, is de periode van optreden van elk van de opeenvolgende curatoren telkens beschouwd als begin- en eindpunt van een afzonderlijk archiefje. Bij de beschrijving van de papieren betreffende onroerende goederen en rechten is onderscheid gemaakt tussen stukken die betrekking hebben op verschillende goederen en die, welke slechts betrekking hebben op één goed. Aangezien sommige bescheiden uit hoofdstuk II tevens betrekking hebben op onroerende goederen, is in hoofdstuk III bij het betreffende goed naar deze stukken verwezen. De papieren die afkomstig zijn van de familie Van (der) Toll, houden alle verband met onroerende goederen die behoren tot de nalatenschap van Abraham van Toll (in Amsterdam, Utrecht en Westzaan). Henriëtte Smit, echtgenote van Everard Kol I, was zijn nicht en één van zijn erfgenamen. Haar echtgenoot was aangesteld tot executeur-testamentair G.A. Utrecht, Archief S nr. 794, protocol notaris C. Sanderson, 1809-1810, pag. 65-82; notariële archieven 1811-1842 nr. 242a, protocol notaris C. Sanderson, 1812, nrs. 21, 189, 194. . De aan de firma Vlaer & Kol gerichte brieven zijn gesplitst in twee afdelingen. De ene bevat een aantal tot pakken of omslagen samengevoegde brieven van diverse afzenders. De andere bestaat uit enige pakken of omslagen met brieven van telkens één afzender. Bij de beschrijving van financiële stukken is enige malen gebruik gemaakt van termen, die zijn ontleend aan de studie van A.J.M. den Teuling over bedrijfsarchieven A.J.M. den Teuling, Het inventariseren van een 18de-19de eeuwse koopmansboekhouding. Nederlands Archievenblad, jaargang 78, 1974, pag. 319-335. . Dit geldt met name voor de termen rekening-courantboek en klapper. Met rekening-courantboek is bedoeld een geschrift, waarin de vermogensverhouding van een bedrijf met debiteuren en crediteuren en de veranderingen daarin onder hoofden van deze debiteuren en crediteuren op hun rekeningen worden geboekt. Een klapper kan worden omschreven als een geschrift, dat naast het rekening-courantboek wordt bijgehouden, en waarin iedere verandering in het saldo van een rekening onmiddellijk wordt opgeteld of afgetrokken. In het archief van Vlaer & Kol zijn tevens opgenomen stukken van de De Winter-Heynsius Stichting, een instelling die tot doel had het verstrekken van een tegemoetkoming in de huurprijs ten behoeve van Nederlands Hervormde werknemers uit de stad Utrecht Akte van stichting en Huishoudelijk Reglement van de "de Winter-Heynsius Stichting" te Utrecht. Utrecht, 1898. . De administratie van deze Stichting had plaats ten kantore van Vlaer & Kol. Hoofdstuk IV bevat stukken, die wel als archiefbescheiden zijn aan te merken, maar waarvan het verband met de onderhavige archieven niet vastgesteld kon worden. Hoofdstuk V tenslotte bevat diverse gedrukte stukken, die niet als archiefbescheiden kunnen worden beschouwd. Zomer 1975 G. van der Beek Addendum In 2004 is de inventaris waar nodig voorzien van deelbeschrijvingen. Voorwoord Voor u, waarde lezer, ligt deel vier van de serie "Gebundelde Inventarissen". Met trots presenteren wij deze reeks van instrumenten, die u als gebruiker van onze archiefschatten de toegang tot veel kennis verschaft. Ook nu weer maken vele kleintjes één grote. Evenals de voorgaande delen is ook dit deel weer samengesteld uit inventarissen van archieven van verwante instellingen, te weten van een aantal bedrijven, die bovendien nog alle familieondernemingen waren. Men proeft hierin die typische 19e-eeuwse sfeer van de welhaast amateuristische werkgever, die in alle rust zijn zaken afhandelde. De stroomversnelling van rationalisatie en automatisering, van "time is money" en van "rücksichtlose" winstmakerij was nog niet in volle hevigheid losgebarsten, al lopen sommige van de archieven tot in deze jachtige periode door. De inventarisatoren mogen trots zijn op hun waardevolle en kundige arbeid. Het archief van de firma Vlaer & Kol werd geordend door Mr. G. van der Beek en Mr.drs. J. C. Andries, de inventarisatie van het archief van de zoutziederij C.M. en A.C.J. van Eelde staat op naam van mevrouw E.E. Richter-van den Bogaard, A.N. Beets hield zich bezig met de archieven van "De Korenschoof" N.V., Mr. G. van der Beek ontfermde zich ook over het kleine archief van de brouwerij "De Aker" en het archief van de N.V. Koninklijke Tabak- en Sigarenfabriek voorheen G. Ribbius Peletier Jr. was aan de zorgen van J.H. Coelingh Bennink toevertrouwd. De eindredactie was in handen van de dames J.N. van der Meulen en J.G. Riphaagen, terwijl mevrouw A.A.H. van Bemmel-'t Hoen de grafische vormgeving verzorgde. De in deze bundel opgenomen foto's zijn vervaardigd door de Gemeentelijke Fotodienst te Utrecht naar afbeeldingen uit de Prentenverzamelingen en de Bibliotheek van de Gemeentelijke Archiefdienst te Utrecht. Wij hopen dat deze nieuwe uitgave bij het geïnteresseerde publiek goed ontvangen zal worden. Mei 1980 de archivaris Geschiedenis van de familie Kol Gedurende ongeveer twee eeuwen heeft de familie Kol een belangrijke plaats ingenomen in de stad en de provincie Utrecht. De familie is afkomstig uit Ankeveen. De band met de stad Utrecht ontstond, doordat Jan Kol I zich hier omstreeks 1740 vestigde. Hij trad in dienst bij Everard Vlaer, notaris, makelaar en kassier. Jan Kol, later eveneens notaris, werd compagnon van Everard Vlaer als kassier. Uit die samenwerking ontstond in 1748 de kassiersfirma Vlaer & Kol J.H.F. Kohlbrugge, Uit de geschiedenis van de familie Kol. Utrecht, 1936 (overdruk Utrechts Nieuwsblad). . Leden van de familie Vlaer hebben na de dood van Everard in 1756 geen rol meer gespeeld in de firma. Daarna zijn slechts leden van de familie Kol-sedert 1923 samen met W.A. Rasch, zoon van een zuster van Jan Kol IV,-als directeur dan wel als vennoot van de firma opgetreden, tot het overlijden van Everard Henri Kol III in 1932, dat het einde betekende van het aandeel van de familie Kol in de firma. Behalve als kassiers gingen Vlaer & Kol later tevens optreden als geldschieters en commissionairs in effecten. In 1868 werd het verstrekken van kredieten afgestoten en ondergebracht in de toen in Utrecht opgerichte Crediet- en Deposito Kas J.H.F. Kohlbrugge, Uit de geschiedenis van de familie Kol. Utrecht, 1936 (overdruk Utrechts Nieuwsblad). , waarna Vlaer & Kol uitsluitend optraden als commissionairs in effecten. Jan Kol IV richtte in 1871 te Amsterdam de bankiersfirma Kol & Boissevain op, later voortgezet als Jan Kol (1880) en Kol & Co (1913). Na hem werd zijn broer Everard II directeur. Vlaer & Kol is in 1967 opgenomen in het bankiershuis Pierson, Heidring & Pierson Jaarverslag Pierson, Heidring en Pierson, 1971. , welke bank op haar beurt in 1975 door de Amro-bank tot overname is benaderd Utrechts Nieuwsblad, 26 maart 1975, pag. 33. . De familie Kol had voorts een groot aantal bezittingen, met name in Driebergen, Odijk, Utrecht en Zeist, grotendeels verkregen uit de nalatenschap van Everard Vlaer, schoonvader van Jan Kol I Inv.nr . 279. . Diverse leden van de familie hebben belangrijke functies uitgeoefend op bestuurlijk, kerkelijk en maatschappelijk gebied.