Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Alle bronnen

Borger, monument voor Rendert de Poel

Het monument voor Rendert de Poel in Borger (gemeente Borger-Odoorn) is opgericht ter nagedachtenis aan de verzetsman die op 20 september 1943 door de bezetter werd gefusilleerd. Rendert de Poel was directeur van het Bureau voor Arbeidsbemiddeling. Samen met J. Diemer probeerde hij tijdens de Tweede Wereldoorlog het gemeentehuis van Exloo in brand te steken, zodat het bevolkingsregister (met gegevens over joodse burgers) vernietigd zou worden. De verzetsgroep werd opgerold door een speciaal commando dat door de bevelhebber van de Sicherheitspolizei en van de Sicherheitsdienst naar de noordelijke provincies werd gedetacheerd, in samenwerking met de beruchte SD'ers H. de Kruyff en Andries Sluiter. Naar aanleiding van de April-Meistaking in 1943 stelde de bezetter, met goedkeuring van dr. Seyss-Inquart, het 'Polizei-standgericht' in. Op 20 september 1943 werd de eerste zitting in Assen gehouden. Het officiële communiqué luidde 'dat het 'Polizei-standgericht' zijn eerste zitting had gehouden tegen een groep terroristen die maandenlang de noordelijke provincies onveilig hadden gemaakt en door terreuraanslagen de Nederlandse bevolking grote schade hadden toegebracht'. In deze zitting werden tien verzetslieden ter dood veroordeeld, waaronder de 35-jarige Rendert de Poel. Op 20 september 1943 werden door een aantal Duitse militairen in het Witterveld is Assen, vlak bij de kogelvanger bij schietbaan 4, vijf palen in de grond geplaatst. Hier is Rendert de Poel, samen met de negen andere verzetsmensen, in de avondschemering geëxecuteerd. Nog diezelfde nacht werden de ontzielde lichamen naar het crematorium in het doorgangskamp Westerbork gebracht. Na een mislukte poging de verbrandingsinstallatie in werking te stellen, werd de Duitse jood Werner Stertzenburch samen met een collega gewekt en naar het crematorium ontboden. Kampcommandant Gemmeker beval hen zo snel mogelijk de tien lijken te verbranden. Hen werd gezegd dat als zij hier met iemand over zouden praten, zij de kogel zouden krijgen. Inmiddels werden nog vier joden opgehaald, die een graf moesten delven in het bosje achter het crematorium. De volgende morgen, om 8.30 uur, werd de as van de gefusilleerden hier begraven. De vier joden die het graf hadden gedolven, werden vervolgens naar een gereedstaande trein gebracht, waarmee duizend joden naar Polen vertrokken, en zij zijn nooit teruggekomen. Enkele dagen later wist Werner Stertzenburch te vluchten. Hij dook onder tot de bevrijding en schreef eind 1943 een rapport dat met de volgende woorden eindigde: 'In de krant kon ik lezen dat de militaire rechtbank te Assen tien Nederlanders ter dood veroordeeld heeft, omdat zij in de provincie Drenthe overvallen op distributiekantoren e.d. gepleegd hadden. Tien Nederlanders zijn door het executiepeloton ter dood gebracht, omdat zij hun vaderlandse plicht vervuld hebben, omdat zij weerstand geboden hebben aan de onderdrukkers, omdat zij hun overtuiging in de daad hebben omgezet. Zij behoren tot de helden die in de strijd tegen de Duitse bezetter gesneuveld zijn. Nog is hun graf ergens in een bosje op de Drentse hei onbekend, maar de tijd nadert dat er een monument zal worden gebouwd dat aan iedereen verkondigt, wier as hier begraven is en waarvoor zij hun leven hebben gegeven.' Na de bevrijding is dit rapport aan de bevoegde instanties overhandigd. Eind 1948 werd aan de hand van een onduidelijke situatietekening tevergeefs getracht het graf van de gefusilleerde verzetsstrijders te vinden. Begin januari 1949 getuigde Stertzenburch voor het Bijzondere Gerechtshof te Assen tegen de voormalige kampcommandant Gemmeker. Met Stertzenburch ging men naar het kamp Westerbork, waar hij de locatie van het graf vrij exact heeft aangewezen. Na overleg met de nabestaanden werd besloten de as van de verzetsmannen, waaronder die van Rendert de Poel, op dezelfde plaats te herbegraven.

Collectie
  • Oorlogsmonumenten
Type
  • monument
Identificatienummer van Nationaal Comité 4 en 5 mei
  • 3087
Trefwoorden
  • Vervolgden Nederland
  • Verzet Nederland
  • Gedenksteen
  • Burgerslachtoffers
Disclaimer over kwetsend taalgebruik

Bij bronnen vindt u soms teksten met termen die we tegenwoordig niet meer zouden gebruiken, omdat ze als kwetsend of uitsluitend worden ervaren.Lees meer

Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards