Zaandam, Jan Bonekamp en Hannie Schaft-monument

Het Jan Bonekamp en Hannie Schaft-monument in Zaandam (gemeente Zaanstad) is opgericht ter nagedachtenis aan de omgekomen verzetsmensen Hannie Schaft en Jan Bonekamp. Hannie Schaft werd geboren op 16 september 1920. Zij studeerde Volkerenrecht aan de Universiteit van Amsterdam en was lid van de Amsterdamse Vrouwelijke Studenten Vereniging (AVSV). Al in de eerste oorlogsjaren deed ze als koerierster verzetswerk. Op de fiets vervoerde zij wapens, illegale kranten en documenten. In 1943 beëindigde Hannie Schaft haar studie, omdat zij weigerde de loyaliteitsverklaring te ondertekenen. Daarna zocht ze contact met de Haarlemse verzetsgroep van de Raad van Verzet. Deze verzetsgroep opereerde ook in de Zaanstreek. Samen met verzetsman Jan Bonekamp pleegde Schaft op 21 juni 1944 een aanslag op de in Zaandam wonende kapitein van politie W.M. Ragut. De Nederlandse politieman moest worden uitgeschakeld, omdat hij werkzaam was voor de Sicherheitsdienst. Op de Westzijde fietsten Schaft en Bonekamp de verrader tegemoet. Na een schot van Schaft viel de politieman gewond van zijn fiets. De politieman stierf ter plekke. Tijdens de aanslag werd Bonekamp geraakt door een kogel van Ragut. Hij overleed twee dagen later aan zijn verwondingen. Hannie Schaft wist te ontkomen per fiets. Maar op 21 maart 1945 werd zij alsnog bij een routinecontrole op straat aangehouden. Ze werd betrapt op het in bezit hebben van verzetskranten en een pistool. Ondanks afspraken tussen de bezetter en de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten om geen mensen meer te executeren, werd de 24-jarige Hannie Schaft op 17 april 1945 in de duinen bij Overveen gefusilleerd, drie weken voor de bevrijding. Op 27 november 1945 werd Schaft herbegraven op de Erebegraafplaats te Overveen, in aanwezigheid van koningin Wilhelmina, prinses Juliana en prins Bernhard. Van de koningin kreeg ze postuum het Verzetskruis. Ook werd zij postuum geëerd door de Amerikaanse generaal Eisenhower met de 'Medal of Freedom'. Na de Tweede Wereldoorlog schreef Theun de Vries het boek Het meisje met het rode haar . Dit verhaal over het leven van Hannie Schaft is verfilmd. Oprichting De Stichting Hoekmanfonds verzorgde de financiën voor de realisering van dit monument. Onthulling Het hernieuwde monument is onthuld op 21 juni 1980 door mevrouw R. van Os-Schouten. Herdenking Elk jaar op 8 maart (de Internationale Vrouwendag) en op 4 mei leggen leerlingen van de Hannie Schaftschool bloemen bij het monument.