Archief van J. Buyser. J. (Jan) Buyser, geboren 8 juli 1920 - overleden 17 september 2003.

Archief van J. Buyser. J. (Jan) Buyser, geboren 8 juli 1920 - overleden 17 september 2003. Engelandvaarder. Jan Buyser studeerde aan het begin van de oorlog weg- en waterbouwkunde aan de MTS in Rotterdam. Zijn school was afgebrand door het bombardement, maar toch werden de lessen direct na de capitulatie hervat. In juni 1942 deed hij eindexamen en ging vervolgens studeren aan de TH in Delft. Op 5 februari 1943 werd generaal H.A. Seyffardt vermoord. Als represaillemaatregel namen de Duitsers de dag erna studenten gevangen op hogescholen en universiteiten. Omdat Jan die dag geen collega had, ontkwam hij hier aan en besloot bij een oom in Den Haag onder te duiken. Toen hij enkele dagen later daar in de straat een jongen uit zijn huis gehaald zag worden, besloot hij te gaan onderduiken in de Achterhoek bij een hem bekende boer. Hij ging langs huis om spullen op te halen en werd daar gearresteerd. Hij zat drie weken gevangen in de strafgevangenis van Scheveningen en werd vervolgens naar kamp Vught gebracht. Daar waren ook andere studenten vast gezet en hij werd opgenomen in de barak met Delftenaren. Na acht weken werden hij en tweehonderd medestudenten naar Duitsland gebracht om te werken in een Flugzeugmoterenreparaturwerke in Meinau bij Straatsburg. Samen met zijn vriend Rinus van Zweden wist hij daaruit te ontsnappen, met behulp van de informatie die ze gekregen hadden van een gepensioneerde treinconducteur. Ze gingen met de trein naar een dorpje vlakbij de Zwitserse grens. Daar kwam regelmatig een kolentrein voorbij, een geschenk van Hitler aan Mussolini. Omdat er een scherpe bocht was, moest de trein heel langzaam rijden en konden ze erop klimmen. Toen ze de Zwitserse grens gepasseerd waren, sprongen ze weer van de trein af en met hulp van de Nederlandse consul kwamen ze in Bern. Na enkele weken reisden ze door naar het Nederlandse vluchtelingenkamp Les Verrières bij Neuchatel, vlakbij de Franse grens. Van juni tot oktober verbleef Buyser daar, terwijl hij onder goede omstandigheden meewerkte aan het aanleggen van locale wegen. Op 23 oktober 1943 vertrok hij met Guus Born en Richard Barmé naar Porrentry in de Zwitserse Jura om vanuit daar zelf te proberen naar Spanje te komen, aangezien het vanuit Zwitserland op de officiële manier niet lukte. Vanuit Porrentry zijn ze gelopen naar het Franse Montbêliard, daar kregen ze van een pastoor een Carte d'Identité en een Carte de Travail, zodat ze met de trein verder konden. Met de bus zijn ze de demarcatielijn gepasseerd en vervolgens gingen ze per trein verder naar Lourdes. Daar vonden ze geen daadwerkelijke hulp, zodat ze besloten met de trein naar Perpignan te gaan. Daar zochten ze in kerken naar hulp en werden tenslotte opgepikt door een luitenant van de Maquis. Die regelde onderdak en passeurs om over de Pyreneën te komen. Met een groep zan zo'n 25 man trokken ze de Pyreneeën over. Gidsen brachten ze tot in Barcelona, zodat ze gevangenschap door de Spaanse autoriteiten konden voorkomen. Daar bracht de Nederlandse consul ze onder in een hotel. Het was ondertussen december 1943. Eind januari 1944 vertrokken ze naar Madrid. Daar verbleven ze nog drie weken en vervolgens gingen ze naar Lissabon en vandaar met een Brits schip naar Gibraltar. Op 16 maart gingen ze met een groot troepentransport naar Engeland, waar ze op 17 maart aankwamen. Na enige tijd in Londen doorgebracht te hebben, besloot Buyser te gaan dienen bij het Korps Mariniers. Hij ging naar Amerika voor een opleiding en vervolgens naar Nederlands-Indië. Eerst verbleef zijn bataljon nog enige tijd bij Malakka, aangezien Indonesiërs hadden gedreigd Nederlanders in de kampen te doden als er Nederlandse regimenten aan land zouden komen. In maart 1946 ging hij uiteindelijk naar Soerabaja, waar hij tot november 1946 verbleef om vervolgens te repatriëren naar Nederland. Het archief omvat ondermeer officiële documenten, een dagboek (13 pp.) en correspondentie.