Vincentiusvereniging te Haarlem

Geraadpleegde literatuur: Er blijkt vrijwel niets over de Haarlemse vereniging gepubliceerd te zijn. Behalve de in het archief aanwezige gedenkschriften ter gelegenheid van het 25-, 50- en 75-jarig bestaan, is er alleen het hierna genoemde jubileumboek, dat echter enige storende onjuistheden bevat: Structuur: Te Parijs zetelt het hoofdbestuur van de vereniging, de Algemene Raad. Hieronder komen de landelijke Hoofdraden. De Nederlandse Hoofdraad is gevestigd te Den Haag. Onder deze Hoofdraad vallen de Centrale Raden, één voor ieder Bisdom in het land. De in dit archief aanwezige conferenties vallen uiteraard onder de Centrale Raad voor het Bisdom Haarlem. Kinderuitzending: In 1942 en 1943 werden voor het eerst op initiatief van Haarlemse Vincentianen kinderen voor een vakantie ondergebracht bij gezinnen in Schijndel. Na de oorlog bleek er een grote behoefte te zijn aan uitzending van kinderen naar het platteland om daar aan te sterken en op verhaal te komen. Hiervoor werd in 1948 het Liefdewerk Commissie voor de Vakantiekinderuitzending opgericht. Werkzaamheden: De conferenties werden geacht om wekelijks bijeen te komen. Op deze vergaderingen, die begonnen en beëindigd werden met gebed, werden de huisbezoeken en andere zaken besproken. De penningmeester moest er wekelijks een opgave van de stand van de kas doen. De secretaris had tot taak om verslag te houden van de vergaderingen. Jaarlijks moest iedere conferentie een voorbedrukt verslagformulier, de statistiek, invullen en inleveren bij de Bijzondere Raad, die deze alsmede het eigen verslag opstuurde naar de Hoofdraad. Huisvesting: De vereniging begon in 1850 in het in dat jaar aangekochte pand Zoetestraat 11. In de loop van de tijd werden steeds meer panden in de buurt aangekocht, zodat tenslotte een complex eigendommen ontstond in de Zoetestraat en de daarachter gelegen Nieuwe Groenmarkt. De eetzaal is nu gevestigd in Nieuwe Groenmarkt 22. Voor zover men de panden niet zelf gebruikte, werden zij verhuurd. Ook elders in de stad had men onroerend goed in bezit, onder andere het pand Generaal de la Reystraat 17 te Haarlem Noord, waarin één van de bibliotheken gevestigd was. Groei: Ondertussen breidde het aantal Conferenties zich, in het kielzog van nieuw gestichte parochies te Haarlem, gestadig uit. In 1898 werd de Conferentie Sint Bavo Kathedraal opgericht, in 1902 volgde die van de H.H. Elisabeth en Barbara en in 1904 die van St. Johannes de Doper. In de twintiger jaren volgde een nieuwe uitbreiding met de Conferentie van OLV van Zeven Smarten en H. Bavo te Schoten in 1922, de Conferentie het Heilig Hart in 1923 en de Conferentie St. Liduina in 1926. Inkomsten: De conferenties verkregen hun middelen uit de collecte die op de wekelijkse vergadering gehouden werd. De kas van de Bijzondere Raad werd gevoed door buitengewone giften, door de collecten op de Algemene Vergaderingen van de Raad en door de bijdragen van de conferenties. Met dit geld werden de Liefdewerken bekostigd en konden eventueel de armste conferenties gesteund worden. Het ontstaan van de Vincentiusbeweging: De eerste Vincentiusvereniging kwam in 1833 in Parijs tot stand met de oprichting door Frédéric Ozanam (1813-1853) van de Conferentie van Naastenliefde. Ozanam, student en later professor aan de Sorbonne en vurig Katholiek, was getroffen door het feit dat de kerk zich weinig met de armen bemoeide. Redenerend dat de kerk daardoor op weinig waardering van de armen kon rekenen, besloot hij met een aantal studievrienden tot de oprichting van een lekenvereniging voor werk onder de armen met de bedoeling hen zo tot God terug te brengen. Hij vernoemde de vereniging naar de H. Vincentius á Paulo (1581-1660), een priester die zich in Parijs had beziggehouden met de opvang van weeskinderen, gebrekkigen en verstandelijk gehandicapten. Om zijn goede werken was Vincentius heilig verklaard in 1737 en later uitgeroepen tot patroon van de werken van liefdadigheid. Verantwoording van de inventarisatie: In deze inventaris is ervoor gekozen om de Bijzondere Raad te beschouwen als de voortzetting van de conferentie St. Bavo (niet te verwarren met de in 1898 opgerichte Conferentie Sint Bavo Kathedraal). Immers, de Bijzondere Raad ontstond pas in 1876 ten gevolge van de opsplitsing van de conferentie Sint Bavo in drie nieuwe conferenties. Temeer omdat, hoewel door deze opsplitsing de conferentie St. Bavo ophield te bestaan, de series ingekomen stukken en dergelijke gewoon doorlopen, leek dit de meest overzichtelijke oplossing. Bibliotheken: Hoewel beschouwd als één Liefdewerk, was de Vincentiusbibliotheek verdeeld over vijf locaties in de stad. Hierdoor werd voorkomen dat de gebruikers te veel moeite moesten doen om aan lectuur te komen, in welk geval zij wellicht eerder van de stadsbibliotheek gebruik zouden gaan maken. Uiteraard werd alleen 'geschikte' lectuur verstrekt. De bibliotheken werden gerund door vrijwilligers en waren meerdere dagdelen per week open. Spijskokerij/ Vincentiuskeuken: Begonnen in 1854, en werkend onder een eigen bestuur sinds 1869, heeft dit Liefdewerk vanaf het begin in een behoefte voorzien. Aanvankelijk was de keuken alleen gedurende de wintermaanden geopend. De voedselverstrekking geschiedde door middel van bonnen, door de Conferentieleden uitgedeeld aan de behoeftigen. Na de oorlog werd een bescheiden prijs per maaltijd gevraagd. De Vincentiuskeuken is nog heden ten dage een goed lopend bedrijf, waar men tegen een zeer redelijke prijs een voedzame en smakelijke maaltijd kan nuttigen. Magazijn: Begonnen in 1864, was de taak van dit Liefdewerk het verzamelen van kleren en huisraad ter verstrekking aan behoeftigen. Met een bon, verstrekt door één van de Conferenties, kon men er kleren, schoenen, meubels of textiel uitzoeken. Het Liefdewerk, nu Werkgroep Algemeen Magazijn geheten, bestaat nog steeds. Nu worden de tweedehands kleren echter gewoon verkocht. Van de opbrengst worden ontwikkelingsprojecten in de Derde Wereld gefinancierd. De Vincentiusvereniging te Haarlem: Reeds vier jaar na de introductie van de Vincentiusbeweging in Nederland werd door een aantal vrome mannen te Haarlem de Conferentie Sint Bavo opgericht. Voor dit doel had men geld bijeen gebracht, waarmee een huis in de Zoetestraat, later nummer 11, werd aangekocht om te dienen als verenigingsgebouw. Geschiedenis van het archief: Voor zover de stukken zich niet bij de secretarissen thuis bevonden, zal het archief bewaard zijn in het gebouw van de Vereniging. Helaas ontbreken nogal wat archiefstukken, bijvoorbeeld is van geen enkele Conferentie een complete serie notulen bewaard gebleven.