Represailles •11 september 2020• 5 minuten leestijd

Reddingsactie van het verzet gewraakt met fusillade in Friesland

Halverwege januari 1945 komt een auto van de SD tot stilstand voor een opgehaalde brug in Dokkum. Vlak daarvoor is de brug opgehaald door leden van het Friese verzet, die apotheker en verzetslid Piet Gunster uit de auto komen bevrijden. Een bloedige wraakactie van de bezetter en twintig doden zijn het gevolg.

De Canadese bevrijders worden in Dokkum door een enthousiaste menigte begroet. Op de achtergrond, op de hoek van de Zijl met de Vlasstraat, is de apotheek van Piet Gunster te zien. 14 april 1945 Oorlogsbronnen | Fries Verzetsmuseum

Brug open

Als de Duitse dienstauto met Gunster komt aanrijden, draaien de leden van het Friese verzet de brug over de Valomsvaart open. Van een geweldloze bevrijding zoals afgesproken is geen sprake: een van de verzetsleden opent het vuur. Twee van de inzittende SD’ers overleven de aanval niet. Gunster, door een kogel getroffen in zijn been, wordt gewond achterop een fiets door de sneeuw afgevoerd.

Mens

Piet Gunster

Pieter Engelbertus (Piet) Gunster (Scheemda, 1914 - Texel, 1969) was onderdeel van het Friese verzet. De kelder van zijn apotheek in Dokkum diende als districtshoofdkantoor van de Binnenlandse Strijdkrachten. Nadat hij gearresteerd werd gingen verzetsleden over tot een gewelddadige bevrijding. Als wraak voerden de bezetter de grootste fusillade van Friesland uit. Bron: WO2 Biografieën Netwerk Oorlogsbronnen.

Meer over Piet Gunster

Hij weet alles

De bevrijding van Gunster is van groot belang voor het verzet. Een hardhandig verhoor heeft fatale gevolgen, want zijn apotheek dient als ontmoetingsplaats voor verzetsleden. De apotheker weet álles over het verzet in Noordoost-Friesland.

‘Vernietiging’ van Dokkum

SD-chef Wilhelm Artur Albrecht, die zelf ook in de auto zit maar kan ontkomen, is woedend. Getuigen beweren dat hij voorstelt om 'heel Dokkum plat te schieten'. Daar krijgt hij geen toestemming voor. Dr. Haase, SS-Sturmbannführer en leider van de Dienststelle-Groningen, geeft hem wel toestemming om ter represaille, twintig Nederlanders om het leven te brengen.

Mens

Artur Albrecht

Wilhelm Artur Albrecht (Penzig (Duitsland, thans Pieńsk, Polen), 15 december 1903 - Waalsdorpervlakte, 21 maart 1952) was SS-Hauptsturmführer en commandant van Aussenkommando Leeuwarden van de Sipo und SD. Albrecht kreeg als een van de laatste Duitse oorlogsmisdadigers in Nederland de doodstraf. Albrecht was verantwoordelijk voor de executie van tientallen gevangenen, met name ter vergelding van geslaagde acties van het verzet. Op 21 maart 1952 werd hij gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. Bron: WO2 Biografieën Netwerk Oorlogsbronnen.

Meer over Artur Albrecht

Kisting van de twintig gefusilleerden in Dokkum •

Personeel van een begrafenisonderneming verricht onder toezicht van Duitse militairen werkzaamheden ten behoeve van het kisten van de lichamen van de gefusilleerden op de ijsbaan aan de Woudweg. De doodskisten liggen op een rij. Mannen dragen kisten aan en brengen ze ook weg. Twee paard en wagens rijden over een besneeuwde Woudweg richting de ijsbaan. Personeel van de begrafenisonderneming loopt mee. Zij laden de kisten op de wagen terwijl Duitse militairen toezicht houden. Nadat de wagens zijn beladen rijden te terug over de Woudweg, weer met personeel van de begrafenisonderneming.

Fries Film Archief

Ga naar bron

"Er was niemand in de buurt, de enige getuige was burgemeester Jonker, speciaal van huis gehaald omdat Albrecht vond dat hij moest zien ‘wat er de volgende keer met hem zou gebeuren’."

Ad van Liempt1945: De afrekening (2020)

Waarschuwing

Twintig mannen uit Friesland en Leeuwarden, waarvan slechts één iets met het Friese verzet te maken heeft, worden door hem verzameld. Op 22 januari 1945 worden ze, op de Woudweg bij Murmerwoude, doodgeschoten. Albrecht laat de lijken een etmaal liggen als waarschuwing.

Personen

Slachtoffers Dokkum

OORLOGSLEVENS | Slachtoffers van de fusillade bij Dokkum.

Meer over Slachtoffers Dokkum

1945