300.000 Nederlandse militairen moeten Duitse inval voorkomen
In augustus 1939 staat Europa aan de rand van de Tweede Wereldoorlog. Oostenrijk, Sudetenland en Tsjechoslowakije zijn net geannexeerd door nazi-Duitsland. Oorlogsdreiging hangt in de lucht en Nederland bereidt zich voor op de gewapende neutraliteit. Op 28 augustus 1939 wordt de algemene mobilisatie van het Nederlandse leger afgekondigd. Het Nederlandse leger telt uiteindelijk 300.000 manschappen, zij moeten de potentiële Duitse inval afslaan.
Met de algemene mobilisatie moeten tienduizenden militairen zich melden op verzamelplaatsen door het hele land. Met behulp van honderden extra treinen worden ze naar hun post vervoerd. Ook duizenden gevorderde paarden komen met goederentreinen op hun bestemming aan. Eenmaal op hun post betrekken officieren en onderofficieren vooral hotels en huizen, de gewone manschappen moeten het vaak doen met ontruimde scholen, fabriekshallen, garages of boerderijen. Hiermee beheerst de mobilisatie het dagelijks leven van veel burgers.
Gebeurtenis
Afkondiging algehele mobilisatie
De afkondiging van de algehele mobilisatie door de Nederlandse regering vond plaats op 28 augustus 1939. Het Nederlandse leger werd in paraatheid gebracht: ongeveer 150.000 mannen die in de periode 1924-1938 hun diensttijd hadden vervuld, kregen de oproep om zich bij hun troepenonderdeel te melden en de landsverdediging op zich te nemen. Generaal Reijnders werd benoemd tot opperbevelhebber van Land- en Zeemacht.
Meer over Afkondiging algehele mobilisatie
Afkondiging van algemene mobilisatie op 28 augustus 1939 in Borne. Collectie NIOD Copyright onbekend
Mobilisatie 1939: "Overal stonk het naar paarden en zweet"RTV Utrecht
"Gemobiliseerde soldaten die na vijf uur ’s middags aan zichzelf zijn overgeleverd en in wie wij in de eerste plaats menschen moeten zien, die behoefte hebben aan huiselijk verkeer en gelegenheid te zoeken een deel van hun vrijen tijd nuttig te besteden"
Leidsch Dagblad23 december 1939
Verveling
Aanvankelijk zorgt de mobilisatie voor enorm veel bedrijvigheid. De militairen zijn druk met oefenen en veel met de schep in de weer bij het bouwen en verstevigen van stellingen. Maar dan slaat de verveling toe. Ter ontwikkeling én vermaak van de gemobiliseerde militairen worden op verschillende plekken in het land commissies ‘Ontwikkeling en Ontspanning’ – ook wel ‘O. en O.’ genoemd - in het leven geroepen. O. en O. organiseert cursussen, maar ook spelavonden, concerten en sportwedstrijden om de militairen te vermaken.
De mobilisatie duurt uiteindelijk ruim acht maanden. Er komt in een klap een einde aan de verveling op 10 mei 1940: het Duitse leger valt Nederland binnen.
Gebeurtenis
Meidagen 1940
Meidagen 1940 verwijst naar de periode toen Duitsland Nederland binnenviel, 10-15 mei 1940. Er werd veel gevochten bij de Grebbeberg, de IJssel- en Maaslinie, de Peellinie, de Moerdijkbruggen en Den Haag. De Duitsers lieten parachutisten en transporttoestellen achter de verdedigingslinies landen, hierdoor bleken de traditionele waterlinies niet effectief om een opmars af te remmen. Na het bombardement op Rotterdam op 14 mei was de situatie uitzichtloos voor Nederland. Op 15 mei capituleerde het Nederlandse leger, met uitzondering van Zeeland. De Koninklijke familie en het kabinet waren al gevlucht naar Engeland.
Meer over Meidagen 1940
